Analogy
Giao thức thường được sử dụng trong đời sống hằng ngày nhưng chúng ta không để ý. Giả dụ chúng ta muốn giao tiếp với khách hàng. Chúng ta sẽ có cuộc giao tiếp như sau:
Question
- Chào chị
- Chào anh, không biết anh cần gì ạ ?
- À, tôi muốn mua một chiếc laptop giá rẻ, dao động từ 10 đến 15 triệu.
- Vâng, cửa hàng chúng tôi hiện tay có một số loại laptop như sau nằm trong tầm giá mà anh cần. Không biết anh có yêu cầu gì thêm về cấu hình hay kiểu dáng không ạ ?
- Tôi muốn một chiếc laptop văn phòng nhẹ vừa phải dưới 1.5 kg, vi xử lý thế hệ thứ 10 trở lên, RAM thì 8GB là đủ và SSD cần hơn 500GB. Kiểu dáng thì tôi thích màu đen và không quá góc cạnh.
- À vậy thì mời anh xem qua các loại laptop ở hàng trưng bày này, chúng là những loại laptop mới được ra mắt, thỏa mãn các yêu cầu của anh.
Khi khách hàng chào người nhân viên bán hàng, người nhân viên này sẽ chào lại, đây là một giao thức. Rồi khi người nhân viên hỏi nhu cầu khách hàng và khách hàng sẽ nói ra nhu cầu của mình, cũng là một giao thức. Người tiếp thị và người khách tự quy định với nhau một bộ giao thức gọi là giao thức bán hàng. Tùy từng cuộc đối thoại mà giao thức sẽ khác nhau. Khi nói chuyện với bạn bè thì giao thức sẽ khác với nói chuyện cùng thầy cô.
Như vậy, có thể hiểu giao thức (protocol) chính là một bộ các quy luật để trao đổi và xử lý thông tin với nhau. Trong trường hợp con người, nếu hai người nói chuyện không hợp nhau (khác giao thức) thì cuộc nói chuyện sẽ chấm dứt. Internet cũng vậy, nếu như các thiết bị không cùng sử dụng các giao thức thì sẽ không hoàn thành được tác vụ.
Network Protocol
Giao thức mạng cũng giống với giao tiếp con người, chỉ khác ở chỗ các đối tượng trao đổi thông điệp với nhau là phần cứng hoặc phần mềm.
Giao thức kiểm soát dòng bit trên dây nối giữa hai card mạng. Tại các hệ cuối, giao thức kiểm soát tốc độ truyền gói tin. Trong bộ định tuyến, giao thức xác định đường đi từ nguồn đến đích cho các gói tin. Giao thức xuất hiện khắp mọi nơi.
Một ví dụ về giao thức máy tính đó chính là khi chúng ta tìm kiếm trên thanh URL. Trước tiên, máy tính của chúng ta sẽ gửi một yêu cầu thiết lập kết nối đến máy chủ web và đợi trả lời. Máy chủ nhận được thông điệp sẽ gửi lại bằng thông điệp chấp nhận cho máy người dùng. Sau đó, máy tính của chúng ta sẽ gửi yêu cầu một trang web nào đó từ server, server nhận được yêu cầu sẽ gửi lại trang web tương ứng.